Bài và ảnh: Vũ Thị Thanh Tâm
Việc chuyển đổi từ giảng dạy trực tiếp trên lớp sang dạy học trực tuyến cần có sự điều chỉnh, nghiên cứu và thực hành để mang lại hiệu quả cao hơn. Đặc biệt trước diễn biến phức tạp của dịch Covid thì dạy học trực tuyến lại là lựa chọn tối ưu nhất và ngày càng phát huy nhiều ưu điểm nổi bật. Vậy làm thế nào để có một giờ học trực tuyến thực sự hiệu quả?
- Lập kế hoạch cho lớp học
Học Online khác với các lớp học truyền thống trên lớp. Vì vậy việc lập kế hoạch giảng dạy là điều cần thiết cho môi trường học tập trực tuyến. Đảm bảo trình bày rõ ràng giáo trình và tài liệu trước khi lớp học bắt đầu. Việc lập kế hoạch và chuẩn bị giáo trình chu đáo giúp giảng viên cảm thấy tự tin hơn, truyền đạt kiến thức đến sinh viên hiệu quả hơn.
- Chuẩn bị và làm chủ công nghệ
Dạy học trực tuyến đòi hỏi sự hiểu biết và thành thạo nhất định về công nghệ cho dù giảng viên có muốn hay không. Trước hết, hãy đầu tư vào các trang thiết bị và phần mềm dạy học phù hợp. Cần trang bị một chiếc máy tính đáng tin cậy, kết nối internet ổn định, tai nghe, microphone và phần mềm dạy học trực tuyến tốt nhất để đáp ứng hoàn hảo cho nhu cầu dạy học Online. Có nhiều phần mềm dạy học lựa chọn như Zoom Cloud Meeting, google meet, mircrosoft team, zavi…. Đây là những nền tảng trực tuyến chuyên dụng cho giáo dục với nhiều ứng dụng nổi bật: chia phòng họp nhóm, lưu trữ bài giảng trên Cloud, trình chiếu PowerPonit bài giảng,…. Mỗi phần mềm sẽ có những ưu, nhược điểm riêng mà chúng ta phải xem xét để có lựa chọn phù hợp nhất.
- Thiết lập một môi trường làm việc phù hợp cho giảng viên
Làm việc Online từ xa có thể được xem là một thách thức hoàn toàn mới không chỉ đối với người học mà còn với cả giảng viên. Nếu không có môi trường hoàn hảo và kỷ luật tự giác tốt, làm việc Online tại nhà có thể trở thành một cơn ác mộng đối với nhiều người. Tuy nhiên, chỉ cần lên kế hoạch cụ thể và có định hướng rõ ràng, nhược điểm này hoàn toàn có thể khắc phục được.
Đầu tiên, hãy thiết lập một không gian làm việc riêng. Nếu có thể, không gian này chỉ nên dành cho công việc. Tạo một không gian dạy học thân thiện và hấp dẫn, nhưng đồng thời cũng tạo hứng thú, giúp làm việc hiệu quả hơn. Giữ cho môi trường làm việc riêng không bị xao nhãng bởi các yếu tố như: tivi, các thành viên khác trong gia đình hoặc công việc gia đình,…. Tận dụng nguồn ánh sáng tự nhiên và một chiếc ghế lưng tựa cũng góp phần tạo nên 1 không gian làm việc lý tưởng.
- Đổi mới và xây dựng các cuộc thảo luận nhóm
Các lớp học trực tuyến hoàn toàn khác với các lớp học truyền thống. Ngồi học trước máy tính, điện thoại dễ gây cảm giác nhàm chán cho người học. Xây dựng và khuyến khích thảo luận nhóm có thể giúp ích rất nhiều cho người học, tạo cảm giác hứng thú hơn. Có nhiều cách để khuyến khích sự tham gia tích cực của người học: thảo luận nhóm, đăng bài giảng, phân công tài liệu đọc, đến theo dõi tiến độ,….. Sự tham gia vào các hoạt động học tập (các cuộc thảo luận chuyên sâu có kế hoạch,…) giúp người học học tập tự giác hơn, tự làm việc, tự tìm hiểu tài liệu và xem lại bài học trước khi lên lớp. Điều này giúp tạo tinh thần động đội, xây dựng tinh thần đội nhóm hoàn hảo cho 1 lớp học. Như vậy với học tập trực tuyến, các em sẽ học hỏi được nhiều thứ hơn, không chỉ là điểm số.
- Giao tiếp thường xuyên
Giao tiếp là điều cần thiết trong bất cứ một môi trường nào, không chỉ trong lớp học trực tuyến. Ngay buổi dạy đầu tiên, giảng viên hãy giới thiệu đôi chút về bản thân. Đồng thời, khuyến kích các sinh viên cũng tự giới thiệu về bản thân mình trước lớp. Hoạt động này nghe có vẻ như không cần thiết. Nhưng thực ra đây là 1 hoạt động vô cùng bổ ích, giúp mọi người hiểu rõ về nhau hơn, tạo cảm giác thoải mái ngay từ đầu khóa học. Thông báo cho các sinh viên về cách thức và khoảng thời gian phù hợp mà họ có thể liên hệ với giảng viên để trao đổi về thông tin học tập.
- Tạo động lực cho sinh viên và cần phải có mục tiêu rõ ràng
Mỗi người đều có một cách học khác nhau, tuy nhiên ai cũng cần có động lực – yếu tố đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình học tập. Trong khi một số sinh viên luôn mong muốn học tập một cái gì đó mới, và đó là tất cả động lực mà họ có thể cần, một số người học khác có thể không có động lục như vậy. Một số sinh viên có thể bỏ qua các bài tập không bắt buộc, họ chỉ chú trọng hoàn thành những gì được yêu cầu. Hãy nghĩ cách để thúc đẩy tất cả sinh viên học tập hiệu quả nhất trong lớp học. Một số biện pháp gợi ý như: cộng thêm điểm cho những ai tham gia vào các cuộc thảo luận nhóm hoặc làm thêm các bài tập tùy chọn,…. Thời hạn nộp bài tập cũng là một ý hay để thúc đẩy sinh viên học tập tăng tốc, hiệu quả hơn.
Dù là các buổi học trực tuyến hay buổi học offline thì sinh viên cũng cần phải xác định mục tiêu học tập rõ ràng. Chỉ khi có mục tiêu, sinh viên mới thực sự tự giác, tập trung, có kế hoạch học tập rõ ràng cũng như chủ động khắc phục các khó khăn gặp phải trong quá trình học tập. Hơn nữa, học trực tuyến là môi trường học có nhiều cám dỗ, việc đặt ra mục tiêu học tập rõ ràng sẽ giúp sinh viên biết mình thực sự cần gì, mình đang học vì điều gì. Từ đó nâng cao quyết tâm, chủ động hơn trong học tập. Vì thế, giảng viên cũng nên hỗ trợ để sinh viên hiểu được mục tiêu học tập, mang lại những giờ học trực tuyến thực sự hiệu quả, thú vị.
- Tâm huyết, nghiêm túc, tham khảo các phản hồi từ người học để nâng cao chất lượng giảng dạy hơn
Đối với mỗi giảng viên, tâm huyết, nghiêm túc với nghề là yếu tố cực kỳ quan trọng. Chỉ khi có những phẩm chất này, người giảng viên mới thực sự tận tâm để đem đến những giờ học chất lượng và cách dạy học trực tuyến hiệu quả. Hơn nữa, khi hình thức học trực tuyến còn khá mới mẻ, nếu không thực sự tâm huyết và nghiêm túc với bản thân thì rất khó để giảng viên có thể thích nghi và vượt qua khó khăn trong quá trình giảng dạy.
Sinh viên có thể cung cấp cho giảng viên những phản hồi có giá trị, giúp giảng viên nhận ra ưu điểm và khuyết điểm của bản thân, từ đó đề ra phương pháp giảng dạy hiệu quả hơn. Ngoài ra, trong thời buổi công nghệ thông tin và mạng xã hội phát triển mạnh mẽ như hiện nay, giảng viên có thể thể tìm kiếm và kết nối với các nhà giáo dục trực tuyến khác để tham khảo và chia sẻ các phương pháp dạy học hay. Giáo dục là một lĩnh vực “chia sẻ, cộng tác và cùng phát triển”, vì vậy sự kết nối giữa các giảng viên, cộng đồng những người dạy học trực tuyến là điều hoàn toàn cần thiết.
Hình ảnh hoạt động dạy học qua phần mềm Microsoft Team tại trường Cao Đẳng Sư phạm Điện Biên
